Zmiany ustawy o transporcie drogowym (2018 r.)

Zmiany ustawy o transporcie drogowym – czyli co należy wiedzieć o nowych przepisach

Uchwalona w tym roku ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o transporcie drogowym  jest jedną z większych nowelizacji jakie zostały przeprowadzone w ostatnich latach. Zmiany, które zostały wprowadzone związane są z dostosowaniem polskiego prawa do przepisów Unii Europejskiej, a także uwzględnieniem wniosków służb kontrolnych i związków zawodowych.

1. Nowe naruszenia w taryfikatorze dla kierowców i zarządzających

Wprowadzona nowelizacja ustawy o transporcie drogowym wprowadza do taryfikatora nowe naruszenia, które wcześnie nie były sankcjonowane. Ponadto został rozszerzony katalog naruszeń za które karę może otrzymać kierowca oraz osoba zarządzająca transportem (posiadacz certyfikatu CPC). Należy zaliczyć do nich:

  • Kara za brak wpisu kraju rozpoczęcia/zakończenia – za każdy dzień, w którym kierowca nie dokona wpisu kraju zakończenia/rozpoczęcia pracy przewiduje się karę w wysokości 100,00 zł, która zostanie nałożona na kierującego pojazdem.

Rada: W każdym wypadku przy pomocy tachografu należy oznaczać kraj w którym rozpoczęto lub zakończono pracę. Jeżeli kierowca jest dowożony lub podróżuje własnym pojazdem do miejsca odbioru pojazdu powinien wykonać wpis manualny (gotowość lub inna praca) i prawidłowo oznaczyć kraj rozpoczęcia / zakończenia.

  • Kara za dopuszczenie kierowcy bez wymaganych uprawnień – w przypadku braku ważnego szkolenia okresowego przewiduje się karę w wysokości 1500,00 zł, za brak ważnych badań lekarskich oraz psychologicznych 1000,00 zł.

Rada: Zawsze należy od kierowcy uzyskać kserokopię wskazanych wyżej uprawnień i prawo jazdy. Również w sytuacji gdy kierowca odnowi uprawnienia należy od niego wymagać okazania ważnych badań celem zrobienia kopii do akt osobowych.  

  • Kara za przekroczenie przez kierowcę dopuszczalnego tygodniowego czasu prowadzenia pojazdu o co najmniej 14 godzin (1000,00 zł) , dopuszczalnego dwutygodniowego czasu prowadzenia pojazdu o co najmniej 23 godziny (1500,00 zł), odpoczynku dobowego o czas równy lub większy niż 4 godziny i 30 minut (500,00 zł) lub dozwolonego maksymalnego dziennego czasu prowadzenia pojazdu o czas powyżej 6 godzin i 45 minut (500,00 zł) – za powstanie powyższych naruszeń będzie odpowiadała również osoba zarządzająca transportem na którą ITD będzie nakładało kary wskazane w nawiasach.

Rada: Osoby zarządzające transportem, które posiadają certyfikat powinny dokonywać analizy czasu pracy kierowców, celem uniknięcia powstania wyżej wskazanych naruszeń.

  • Kara za brak ważnego aktualnego badania technicznego (200,00 zł), dopuszczenie do przewozu niesprawnego pojazdu (500,00 zł), wykonywanie przewozu drogowego w czasie obowiązywania ograniczeń ruchu (1000,00 zł) – wskazane kary będą mogły być również nałożone na osobę zarządzającą transportem w przypadku ich wykrycia podczas kontroli.

Rada: Osoba zarządzająca transportem powinna szczegółowo kontrolować stan techniczny pojazdów, którymi zarządza w przedsiębiorstwie, a także mieć nadzór nad wszelkimi naprawami. Należy zweryfikować również zakres zawartej umowy. 

  • Kara za korzystanie przez kierowcę z niedozwolonego urządzenia służącego manipulacjom (2000,00 zł)  – ITD będzie miało możliwość ukarania osoby zarządzającej w przypadku wykrycia podczas kontroli urządzeń fałszujących zapis tachografu takich jak magnesy, wyłączniki czy pendrive.
  • Kara za brak organizacji pracy kierowcy lub nieprawidłowa organizacja, brak poleceń lub niewłaściwe polecenia dla kierowcy w zakresie przestrzegania przepisów rozporządzenia 561/2006 (1500,00 zł) – w przypadku uznania przez kontrolującego, że powstanie naruszeń spowodowane jest niewłaściwą organizacją lub wydawaniem poleceń, które powodują naruszenie przepisów na zarządzającego będzie mogła zostać nałożona wskazana kara. Naruszenie to daje kontrolującym szeroki zakres interpretacji, czy powstałe błędy są wynikiem niewłaściwej organizacji pracy w przedsiębiorstwie, co w praktycznie oznacza w każdym przypadku kontrolujący będzie miał możliwość nałożenia wskazanej kary.

Rada: Osoba zarządzająca powinna wprowadzić regulacje wewnątrzzakładowe, które będą określały organizację pracy w przedsiębiorstwie. Powinna również być w stanie udowodnić, że dokonała wszelkiej staranności w zakresie zapewnienia właściwego porządku pracy w przedsiębiorstwie poprzez analizę naruszeń, szkolenie kierowców oraz tworzenie dokumentów porządkowych.

Podsumowując nowe przepisy dają szerokie możliwości w zakresie karania osób zarządzających transportem (posiadających certyfikat). Może się okazać, że za wykryte naruszenia karę otrzyma zarówno przewoźnik, jak i osoba zarządzająca transportem. Ponadto w ustawie wprowadzono zapis na podstawie, którego w systemie KREPTD będą odnotowywane osobno naruszenia przypisane do przewoźnika i osobno wobec osoby zarządzającej transportem. Daje to więc kontrolującym możliwość nałożenia większych kar podczas jednej kontroli drogowej lub w przedsiębiorstwie. Ponadto może się zdarzyć sytuacja gdy firma otrzyma w wyniku kontroli karę w wysokości np. 15000,00 zł, a zarządzający w wysokości 3000,00 zł. Wystarczy, że podczas kontroli zostaną ujawnione naruszenia wobec przewoźnika oraz zarządzającego.

2. Nowe naruszenia dla przewoźników

Nowy taryfikator zawiera kosmetyczne zmiany w zakresie kar za naruszenia rozporządzenia 561/2006/WE. W niektórych przypadkach zmienią się widełki za jakie przyznawana jest określona wysokość kary. Dodatkowo wprowadzono nowe rodzaje naruszeń.

  • Brak ewidencji czasu pracy lub jej fałszowanie – zgodnie z nowymi przepisami przewoźnik zobowiązany jest prowadzić ewidencję czasu pracy kierowców, a także ją udostępniać na każde żądanie organów kontrolnych. Ewidencja powinna być prowadzona w sposób rzetelny i uwzględniać wszystkie aktywności kierowcy. Za brak ewidencji przewidziano karę w wysokości 1000,00 zł za każdego kierowcę, za nieudostępnienie lub fałszowanie ewidencji taryfikator przewiduje karę w wysokości 8000,00 zł.

Rada: Każde przedsiębiorstwo powinno prowadzić ewidencję czasu pracy. Dotychczas można było przedstawić odczyty, informacje o okresach absencji oraz dokumenty potwierdzające aktywność kierowcy. Zmiana ustawy nakłada obowiązek bezwzględnego prowadzenia ewidencji czasu pracy kierowców.

  • Przekroczenie dopuszczalnego dobowego 10-godzinnego czasu pracy, jeżeli praca jest wykonywana w porze nocnej. Pora nocna na potrzeby rozliczania czasu pracy kierowców powinna być określona w obwieszczeniu lub regulaminie i obejmować okres czterech godzin pomiędzy godziną 00:00 i godziną 07:00. Jeżeli kierowca będzie pracował we wskazanych 4 godzinach (np. pomiędzy godziną 00:00, a 04:00) to przeciągu 24 godzin od momentu rozpoczęcia pracy, jego łączny czas pracy nie powinien przekroczyć 10 godzin. W tym przypadku do pracy zalicza się czas prowadzenia pojazdu oraz innej pracy. Do limitu 10 godzin nie wlicza się czasu dyspozycji oraz odpoczynków. Należy w tym przypadku uważać na okresy kiedy zmiana robocza kierowcy kończy się szybciej niż w przeciągu 24 godzin od momentu rozpoczęcia pracy ponieważ odpoczynek dobowy nie powoduje „odnowienia” limitu.

Więcej o wskazanych zmianach można przeczytać tu. 

Rada: Należy określić godziny nocne w dokumentach wewnątrzzakładowych, a także poinformować kierowców o wskazanej regulacji. Ponadto zaleca się weryfikację, czy kierowcy nie ewidencjonują nadmiaru innej pracy.

  • Kara za skrócenie obowiązkowej przerwy w pracy w przypadku, gdy czas pracy wynosi od 6 do 9 godzin. Naruszenie to może powstać w sytuacji gdy kierowca nie tylko prowadzi pojazd, ale wykonuje również inną pracę. W takiej sytuacji jeżeli nie wykonuje przerwy przewidzianej w rozporządzeniu 561/2006/WE powinien nie później niż przed upływem 6 godzin od momentu rozpoczęcia pracy wykonać przerwę 30 minutową. 
  • Skrócenie obowiązkowej przerwy w pracy w przypadku, gdy czas pracy wynosi powyżej 9 godzin. Naruszenie to może powstać w sytuacji gdy kierowca nie tylko prowadzi pojazd, ale wykonuje również inną pracę. W takiej sytuacji jeżeli nie wykonuje przerwy przewidzianej w rozporządzeniu 561/2006/WE powinien nie później niż przed upływem 6 godzin od momentu rozpoczęcia pracy wykonać przerwę 45 minutową.

    Przykład: Kierowca rozpoczyna pracę o godzinie 10:00 wykonując 3 godziny innej pracy, następnie przez 4 godziny prowadzi pojazd oraz przez kolejne 3,5 godziny wykonuje inną pracę.

    W takiej sytuacji maksymalnie do godziny 16:00 powinien wykonać przerwę trwającą, co najmniej 45 minut jeżeli takiej przerwy nie wykonał wcześniej pomimo, że zgodnie z rozporządzeniem 561/2006/WE przerwę 45 minutową może wykonać dopiero o godzinie 17:30.

    Wykonanie przerwy 45 minut przewidzianej w przepisach rozporządzenia 561/2006/WE przed upływem 6 godzin od momentu rozpoczęcia pracy spełnia warunku przepisów.

Przykład: Kierowca rozpoczyna pracę o godzinie 10:00 wykonując 3 godziny innej pracy, następnie przez 4,5 godziny prowadzi pojazd. W takiej sytuacji maksymalnie do godziny 16:00 powinien wykonać przerwę trwającą, co najmniej 30 minut jeżeli takiej przerwy nie wykonał wcześniej pomimo, że zgodnie z rozporządzeniem 561/2006/WE przerwę 45 minutową może wykonać dopiero o godzinie 17:30.

Rada: Należy poinformować kierowców o wskazanej regulacji, dokonać stosownych zapisów w dokumentach wewnątrzzakładowych, a także zweryfikować, czy kierowcy nie ewidencjonują nadmiaru innej pracy.

  • Kara za przekroczenie przeciętnego 48-godzinnego tygodniowego wymiaru czasu pracy w okresie rozliczeniowym –  w tym przypadku przewoźnik powinien pamiętać, że jeżeli kierowca w danym tygodniu pracuje więcej godzin np. 50 to w kolejnych tygodniach okresu rozliczeniowego powinien zapewnić mu większą liczbę dni wolnych.
  • Kara za przekroczenie maksymalnego 60-godzinnego tygodniowego wymiaru czasu pracy – naruszenie będzie powstawało w sytuacji gdy czas jazdy i innej pracy w danym tygodniu kalendarzowym przekroczy 60 godzin.

Rada: Zaleca się wprowadzenie 3 miesięcznego systemu rozliczeniowego, który daje szerszą możliwość oddania dni wolnych kierowcy. Należy także szczegółowo analizować okresy aktywności kierowcy, a także planować czas pracy  w taki sposób by nie przekroczyć wskazanego limitu 60 godzin pracy. Ponadto zaleca się weryfikację, czy kierowcy nie ewidencjonują nadmiaru innej pracy.

    3. Wyższe limity maksymalnych kar

    Zgodnie z nowymi przepisami zmianie ulegają dotychczasowe limity kar, jakie można nałożyć podczas jednej kontroli i tak:

    • wzroście pułap maksymalnej kary jaka może być nałożona za jedno naruszenie z 10000 zł do 12000 zł.
    • podczas kontroli drogowej maksymalna wysokość kary jaką będzie można otrzymać wzroście z dotychczasowych 10000 zł do 12000 zł.
    • na zarządzającego transportem (osoba posiadająca certyfikat) będzie mogła być nałożona kara w łącznej wysokości 3000 zł (aktualnie 2000 zł)
    • wzrośnie kara za wykonywanie przewozu bez ważnej licencji lub zezwolenia z dotychczasowych 8000 zł do 12000 zł
    • wzrośnie kara za niepoddanie się kontroli drogowej z 8000 zł do 12000

    4. Wprowadzenie kategoryzacji naruszeń i utrata dobrej reputacji

    Do naruszeń w taryfikatorze dodano punkty wagi poszczególnych naruszeń. Ustalono trzy kategorie naruszeń tj. najpoważniejsze naruszenia (NN), bardzo poważne naruszenia (BPN) i poważne naruszenia (PN). Jednocześnie 3 PN/na kierowcę/na rok będą równe 1 BPN, natomiast 3 BPN na kierowcę/na rok będą oznaczały uruchomienie procedury w zakresie oceny dobrej reputacji. Do najpoważniejszych naruszeń można zaliczyć choćby przeciążenie pojazdu powyżej 20% DMC lub niezarejestrowanie wszystkich czynności na tachografie. Wystarczy wykrycie, co najmniej jednego najpoważniejszego naruszenia by wszcząć procedurę o utratę dobrej reputacji. Finalnie w przypadku utraty dobrej reputacji firmie może zostać cofnięte pozwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego.  Należy mieć również na uwadze fakt, że w przypadku stwierdzenia naruszenia w innym kraju, tamtejsze służby dokonają wpisu do rejestru KREPTD. Inspekcja Transportu Drogowego będzie miało więc pełen zestaw danych mogących służyć do wykrycia firm, w których należy przeprowadzić ocenę dobrej reputacji. Wszystkie naruszenia będą usuwane z rejestru po upływie jednego roku.

    Rada: W przypadku wszczęcia procedury w zakresie utraty dobrej reputacji przewoźnik ma możliwość „obrony”. Jedną z najważniejszych przesłanek będzie udowodnienie, że w przedsiębiorstwie podjęto działania mające na celu wdrożenie prawidłowej dyscypliny pracy lub wdrożono procedury zapobiegające powstawaniu naruszeń obowiązków lub warunków przewozu drogowego. Przedsiębiorca będzie musiał więc udowodnić, że na bieżąco dokonuje analizy czasu pracy, prowadzi szkolenia dla kierowców, a także dyscyplinuje tych którzy popełniają ich znaczną liczbę.

    5. Wyższe kary za manipulacje

    Nowa ustawa wprowadza również nowe sankcje w zakresie stosowania niedozwolonych urządzeń, których celem jest fałszowanie zapisów w zakresie prędkości, przebytej drogi oraz aktywności kierowców (używanie tzw. magnesu). Nowe przepisy wprowadzają wyższą karę za wskazane naruszenie, która będzie wynosić 10 000 zł (dotychczas 6000,00 zł). Ponadto w przypadku wykrycia takiego urządzenia funkcjonariusze skierują pojazd do specjalistycznego warsztatu celem jego usunięcia na koszt przewoźnika. W takiej sytuacji przewoźnik będzie zobowiązany do zapłaty za „serwis” w kwocie nie wyższej niż 15 000 zł. Oznacza, to że maksymalnie za korzystanie z niedozwolonych urządzeń firma będzie musiała zapłacić blisko 25 000 zł. Dodatkowo ITD będzie mogło w takiej sytuacji nałożyć karę w wysokości  2000 zł na osobę zarządzającą transportem (posiadacza certyfikatu).

    Podsumowując należy stwierdzić, że nowe przepisy kładą większy nacisk na „pilnowanie” spraw dotyczących czasu pracy w przedsiębiorstwie, a także zapewnienie właściwej dyscypliny pracy. Ponadto osoby zarządzające transportem powinny w większym stopniu mieć nadzór nad wykonywanym transportem. Nowe przepisy dotkną posiadaczy certyfikatów w większym stopniu niż dotychczasowe. Nie bez znaczenia będzie również wprowadzenie procedury w zakresie utraty dobrej reputacji, która może być szczególnie groźna dla firm do tej pory bagatelizujących naruszenia kierowców. Nie mniej nadzór nad czasem pracy kierowców powinien uchronić firmy od większości konsekwencji nowych przepisów.