Zgodnie z przedstawionym przez Rządowe Centrum Legislacji nowym (z dnia 25 listopada 2021 r.) projektem ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw potwierdziły się przypuszczenia, w zakresie kierunku zmian w wynagrodzeniach. Kierowcy w przewozach międzynarodowych (niezależnie od charakteru wykonywanego przewozu) będą traktowani, jak pracownicy delegowani. Z uwagi na niedługi okres czasu jaki pozostał na wdrożenie przepisów ustawy, należy spodziewać się, że przepisy w takim kształcie z dużym prawdopodobieństwem wejdą w życie.

Najważniejsze zmiany:

  • Kierowcy w ruchu krajowym będą rozliczani na dotychczasowych zasadnych (delegacje i wynagrodzenie).
  • Kierowcy wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie będą w podróży służbowej w rozumieniu art. 7751 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. Oznacza to definitywny koniec delegacji dla kierowców wykonujących transport międzynarodowy. Wprowadzenie wskazanego zapisu w ustawie spowoduje, że wszelkie zapisy w umowach gwarantujące wypłatę diet staną się bezzasadne. Od wejścia w życie wskazanych przepisów, kierowca wykonujący przewóz międzynarodowy nie będzie miał prawa otrzymać diety i ryczałtu noclegowego bez ZUS i PIT (jak ma to miejsce aktualnie) – niezależnie od tego, jaką treść firma wpisze w umowie, regulaminie, itp. Wypłata takiego świadczenia będzie przychodem pracownika. Zgodnie z uzasadnieniem regulacji wskazano wyraźnie, że następuje likwidacja możliwości wykonywania zadań służbowych w międzynarodowych przewozach drogowych w formie podróży służbowej.
  • Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe kierowcy wykonującego zadania służbowe u polskiego pracodawcy w ramach międzynarodowych przewozów drogowych za granicą będą określały przepisy wydane na podstawie art. 21 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Oznacza to zrównanie sytuacji kierowców w transporcie międzynarodowym z innymi polskimi pracownikami wykonującymi swoją pracę poza granicami kraju, którzy dzisiaj całkowicie legalnie i prawidłowo mogą korzystać z ograniczeń w wysokości składek na ubezpieczenie społeczne.
  • Wynagrodzenie za dyżur nadal będzie wliczane do wynagrodzenia minimalnego.

Propozycja zawarta w projekcie ustawy, zrównuje sytuację kierowców w transporcie międzynarodowym z innymi polskimi pracownikami wykonującymi swoją pracę poza granicami kraju. Jak wskazuje RCL w uzasadnieniu pracownicy tacy mogą, już dzisiaj całkowicie legalnie i prawidłowo mogą korzystać z ograniczeń w wysokości składek na ubezpieczenie społeczne. Zaproponowana konstrukcja przepisów, spowoduje możliwość korzystania przez przewoźników z § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. i będzie skutkowała ograniczeniem odprowadzanych składek tylko do wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. 

Składki od wynagrodzenia kierowcy będą więc obliczane według następującego schematu:

  1. Ustalenie należnego wynagrodzenia: podstawa polska + wynagrodzenie zagraniczne (za czas wykonywanych przewozów kabotażowych i cross-trade) + premia + dodatki.
  2. Ustalenie wysokości diety przysługujące za czas przebywania za granicy (wg. stawek limitów określonych w rozporządzeniu MPiPS z dnia 29.01.2013 r.) Uwaga! diety służą do obliczenia podstawy składek na ubezpieczenie społeczne oraz kwoty wolnej od podatku – nie są wypłacane pracownikowi.
  3. Porównanie, czy wynagrodzenie należne kierowcy (płaca krajowa + zagraniczna + inne dodatki) jest większa niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie w danym roku (w 2022 r. kwota ta wynosi 5922,00 zł).
  4. W przypadku gdy należna kwota wynagrodzenia jest niższa niż wynagrodzenie przeciętne (5922,00 zł) to podstawę do obliczenia składek stanowi faktyczna kwota wynagrodzenia.
  5. Gdy kwota należnego wynagrodzenia jest większa niż wynagrodzenie przeciętne, od wynagrodzenia należy odjąć obliczone diety. Jeżeli wynik jest niższy niż wynagrodzenie przeciętne, to podstawę do obliczenia składek stanowi kwota wynagrodzenia przeciętnego (5922,00 zł), natomiast gdy jest wyższe od wynagrodzenia przeciętnego, składki oblicza się od uzyskanej kwoty (należne wynagrodzenie – diety).
  6. Obliczając podatek dochodowy pracodawca może również zastosować odliczenie od przychodu (należnego wynagrodzenia) w wysokości 30% diet przysługujących pracownikowi.

Należy więc przyjąć w przybliżeniu, że w większości przypadków koszty związane ze składkami na ubezpieczenie społeczne zwiększą się dwukrotnie w stosunku do stanu dzisiejszego (uznając, że większość kierowców uzyskuje kwotę wynagrodzenia zasadniczego zbliżoną do wynagrodzenia minimalnego – np. 3000,00 zł – 3500,00 zł brutto). Dodatkowo należy również wskazać, że pracodawca zapłaci większy podatek od dochodów pracownika oraz wyższą składkę zdrowotną niż dotychczas (uwzględniając zasady i ulgi wynikające z Nowego Ładu).

Sama konstrukcja umów o pracę nie powinna się zmienić zasadniczo do stanu dzisiejszego. Kierowca otrzyma wynagrodzenie podstawowe + dodatki (dyżur, praca w porze nocnej, nadgodziny). Dodatkowo, jeżeli będzie wykonywał przewozy objęte wynagrodzeniem zagranicznym otrzyma odpowiedni dodatek wynikający z przepracowanych godzin. Warto również wprowadzić premię, która będzie służyła ewentualnemu wyrównaniu wynagrodzenia (np. za właściwą pracę). Dzięki temu pracodawca będzie miał większy wpływ na dyscyplinę pracy.