Urlop kierowcy zawodowego
Lipiec i sierpień w Polsce są miesiącami urlopowymi. W tym roku przewoźnicy muszą przygotować się na inne zasady związane z obliczaniem urlopu kierowcy zawodowego. W związku z likwidacją podróży służbowych w transporcie międzynarodowym, wynagrodzenia kierowców realnie stały się wyższe. Poniżej prezentujemy najważniejsze informacje z ustalaniem wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy na nowych zasadach. Z pewnością wynagrodzenia urlopowe kierowców w bieżącym roku będą wyższe niż w poprzednich latach. Związane jest to z koniecznością uwzględnienia innych składników wynagrodzenia do wynagrodzenia urlopowego (np. płac zagranicznych).
Ile dni urlopu przysługuje kierowcy
Kierowca, tak jak każdy pracownik ma prawo do urlopu wypoczynkowego. Wymiar urlopu wynosi 20 dni lub 26 dni. Wyższy wymiar urlopu należy po 10 latach pracy (wliczając do tego odpowiednie okresy nauki, pobierania zasiłku dla bezrobotnych i inne okresy). Zaległy urlop kierowcy, należy udzielić w terminie do 30 września następnego roku kalendarzowego (np. urlop niewykorzystany w 2021 r. należy wykorzystać do 30 września 2022 r.).
| Urlop bezpłatny, a wymiar urlopu wypoczynkowego kierowcy Bardzo często obcokrajowcy pracujący w polskich przedsiębiorstwach transportowych korzystają z urlopów bezpłatnych. Należy pamiętać, że jeżeli okres urlopu bezpłatnego przypada po nabyciu przez pracownika prawa do urlopu w danym roku kalendarzowym, wymiar urlopu po powrocie do pracy w ciągu tego samego roku ulega proporcjonalnemu obniżeniu, chyba że przed rozpoczęciem tego okresu pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze. Należy także pamiętać, że jednomiesięczny urlop bezpłatny obniża wymiar urlopu wypoczynkowego. Nieobecność w pracy z powodu kilkudniowego urlopu bezpłatnego nie ma wpływu na jego długość. Gdyby kierowca w kolejnych miesiącach korzystał z kilkudniowych urlopów bezpłatnych, to dopiero ich suma wynosząca 30 dni obniżyłaby urlop wypoczynkowy. Przykład Kierowca z dniem 1 stycznia 2022 r. nabył prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni. Do czerwca wykorzystał 5 dni urlopu wypoczynkowego. W czerwcu kierowca złożył wniosek o urlop bezpłatny na lipiec i sierpień. Po powrocie do pracy wymiar urlopu ulegnie obniżeniu do 22 dni (26 dni – 26 dni x 2/12 = 22 dni). |
| Kierowca powinien udokumentować staż pracy
Należy pamiętać, że na pracowniku ciąży obowiązek, przedstawienia pracodawcy w momencie zatrudnienia stosownych dokumentów potwierdzających 10 letni staż pracy lub dokumenty potwierdzające ukończenie odpowiednich szkół. W przypadku braku przedstawienia przez pracownika stosownych dokumentów (np. świadectwa pracy) domyślnie będzie mu przysługiwało 20 dni urlopu wypoczynkowego. Również zatrudniając pracownika w trakcie roku, na podstawie ostatniego świadectwa pracy możemy ustalić ile dni urlopu już wykorzystał w danym roku kalendarzowym. |
Zasady udzielania urlopu kierowcy
Urlop wypoczynkowy powinien być udzielany według określonego planu urlopowego (jeżeli zakład pracy prowadzi taki grafik) lub na zasadzie ustalenia okresu urlopu między pracodawcą i pracownikiem (poprzez wniosek o udzielenie urlopu). Należy pamiętać, że ostatecznie to pracodawca podejmuje decyzję o udzieleniu urlopu wypoczynkowego.
Fakt udzielenia urlopu powinien być również odnotowany w ewidencji czasu pracy kierowcy. Brak podpisanego wniosku lub ewidencji (z odnotowanym okresem urlopu) powoduje, że urlopu nie można uznać za udzielony. Dlatego bardzo ważne jest pilnowanie, aby wskazane dokumenty zawsze były podpisane przez kierowców.
Ustalanie wynagrodzenia urlopowego kierowcy
Ustalając wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy kierowcy, bierzemy pod uwagę pensję zasadniczą oraz inne świadczenia ze stosunku pracy. Dodatkowo do wynagrodzenia urlopowego wlicza się następujące składniki:
- dodatki do wynagrodzenia (np. stażowy, funkcyjny)
- premie regulaminowe,
- wynagrodzenie za godziny nadliczbowe,
- dodatki za pracę w nocy,
- dodatki za dyżur
- wynagrodzenie za pracę za granicą kierowców.
Składniki wynagrodzenia określonego w stałej stawce miesięcznej (np. ryczałt za dyżur, nadgodziny i godziny nocne kierowcy) za czas urlopu wypłacane są w takiej wysokości, w jakiej przysługują w miesiącu, w którym pracownik korzysta z urlopu.
| Premia uznaniowa a urlop
Premia uznaniowa, która nie ma charakteru roszczeniowego, nie stanowi składnika wynagrodzenia za pracę. Wobec tego nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia urlopowego. Jeżeli więc pracodawca przyznaje premie uznaniowe (tzw. nagrody), bez konkretnego kryterium to nie stanowi ona podstawy do ustalenia wynagrodzenia urlopowego. Sam charakter okresowej wypłaty takiej nagrody (periodyczność) ma znaczenie drugorzędne. |
W przypadku wynagrodzenia urlopowego kierowcy, składającego się ze składników zmiennych, wypłacanych za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, należy wyliczyć podstawę wymiaru tego wynagrodzenia. Stosuje się następujące zasady:
- średnia z 3 miesięcy kalendarzowych, poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu,
- nie więcej niż z 12 miesięcy kalendarzowych, poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu, ale tylko wtedy, gdy składniki zmienne znacznie się od siebie różnią.
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy kierowcy ze składników zmiennych oblicza się w następujący sposób:
- ustalić podstawę wynagrodzenia urlopowego (suma wynagrodzenia z okresu 3 lub 12 ostatnich miesięcy),
- określić wymiar pracy w okresie ostatnich 3 lub 12 miesięcy (godziny planowane),
- podzielić podstawę przez liczbę godzin planowanych,
- pomnożyć uzyskany wynik przez liczbę godzin urlopu (standardowo 1 dzień = 8 godzin).
| Przykład 1 Kierowca otrzymuje wynagrodzenie składające się ze stałych składników określonych w umowie o pracę w wysokości 4000 zł (wynagrodzenie zasadnicze) i 500 zł dodatek za dyżur, pracę w porze nocnej i nadgodziny. W poprzednich miesiącach nie wypracował żadnych godzin pracy za granicą oraz wyrównań do ryczałtów. W lipcu przebywał 10 dni na urlopie wypoczynkowym. Niezależnie od liczby dni wykorzystanego urlopu w omawianym miesiącu otrzyma wynagrodzenie w wysokości 4500 zł. Przykład 2 Kierowca w lipcu 2022 r. przebywał na 10-dniowym urlopie wypoczynkowym. Jego wynagrodzenie zasadnicze składa się ze stałej kwoty 4000 zł, dodatku za dyżur, pracę w porze nocnej i nadgodziny w kwocie 500 zł. Dodatkowo kierowca wykonywał kabotaż w ostatnich 3 miesiącach, za co otrzymał dodatkowe wynagrodzenie w wysokości: kwiecień 1500 zł, maj 2000 zł i czerwiec 2500 zł. Wynagrodzenie zasadnicze (4000 zł) i dodatki ryczałtowe (500 zł) mają charakter stały więc uwzględniamy je w całości. Składniki zmienne sumujemy za okres 3 ostatnich miesięcy, co daje wyniki 6000 zł (1500 zł + 2000 zł + 2500 zł). Następnie sumujemy liczbę godzin planowanych w okresie 3 ostatnich miesięcy (wymiar pracy) – w tym przypadku 496 (160 h kwiecień, 168 h maj i 168 h czerwiec). Kwotę 6000 zł dzielimy na 496 h. Ustalona w ten sposób stawka godzinowa wynosi 12,10 zł. Pracownik skorzystał z 10 dni urlopu, co daje nam łącznie 80 godzin (10 dni x 8h wymiaru dziennego pracy). Otrzymaną stawkę za składniki zmienne 12,10 mnożymy przez wymiar urlopu (80 h). Oznacza to, że za zmienne składniki kierowca otrzyma wynagrodzenie urlopowe w wysokości 968 zł brutto. Łącznie więc za lipiec pracownik otrzyma wynagrodzenie w wysokości 5468 zł brutto (4500 zł + 968 zł). |
Ekwiwalent za niewykorzystany urlop
W sytuacji gdy umowa o pracę ulegnie zakończeniu, a kierowca nie odbierze całego przysługującego mu urlopu pracodawca ma obowiązek wypłaty ekwiwalentu urlopowego. W celu jego obliczenia należy zastosować współczynnik ekwiwalentu ustalany na każdy rok kalendarzowy oddzielnie (w 2022 r. współczynnik ekwiwalentu wynosi – 20,92).
Wynagrodzenie stałe uwzględnia się w wysokości z miesiąca nabycia prawa do ekwiwalentu. Zmienne składniki wynagrodzenia (premie regulaminowe, płace zagraniczne) uwzględnia się za okresy nieprzekraczające miesiąca, wypłacone w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym kierowca nabył prawo do ekwiwalentu, uwzględniane w średniej wysokości z tego okresu.
W celu obliczenia ekwiwalentu za urlop kierowcy należy podzielić ustaloną podstawę przez współczynnik ekwiwalentu, a następnie pomnożyć przez liczbę dni niewykorzystanego urlopu.
| Wypłata ekwiwalentu w trakcie zatrudnienia
Ekwiwalent za urlop można wypłacić tylko w sytuacji, gdy umowa o pracę ulega rozwiązaniu. W innych wypadkach nie jest dopuszczalne wypłacenie ekwiwalentu za urlop. Pracownik nie może również się zrzec prawa do urlopu. Warto pilnować, aby w trakcie roku oddawać stopniowo urlop w dni wolne kierowcy. Pozwoli to uniknąć sytuacji, gdy konieczne będzie wypłacenie wysokiego ekwiwalentu na koniec okresu zatrudnienia. W przypadku rozwiązania umowy, należy pamiętać że kierowca za każdy przepracowany miesiąc uzyskuje 1/12 wymiaru urlopu, który przysługiwałby mu za cały rok. |
